Tặng Lá bạc hà và Ngày hôm qua
Hít hà, hít hà, từng luồng hơi lạnh lùa vào, như chạm vào sâu tận đáy phối, tê cóng. Rồi thích thú thở ra nhè nhẹ từng làn khói như trò chơi thời con trẻ. Mới chớm đông thôi mà cái rẻo đất vùng cao vốn ảm đạm này đã rét căm căm. Núi rừng nằm im, lặng lẽ. Lưng chừng con dốc, cô gái trẻ người Mông, má đỏ hây hây, đôi mắt hoang dại nhìn về phía những người lạ, nửa phần dò xét, nửa phần e ngại. Đứa nhỏ nằm vắt vẻo trước ngực, được giữ lại bởi một tấm khăn buộc ngang, đầu ngoặt về một phía, mắt nhắm nghiền, say giấc. Cũng lưng chừng con dốc, người phụ nữ Mông, lưng gùi một cái bao to chẳng rõ là đựng gì, đầu cúi gằm, hai đầu bàn chân bám chặt vào mặt đất, thoăn thoắt bước đi. Trời đã về chiều, nắng nhạt dần, bản làng dần chìm vào bóng tối đang lan ra loang lổ. Vẫn rét căm căm.
Người Mông thì không biết khổ. Người Mông thì không biết khổ? Có thật không? Chẳng biết. Bởi chỉ mới nghe người Mông nói tiếng Kinh là vậy. Biết chăng, mà hẳn vậy, trong tiếng của dân tộc mình, cái “khổ” với họ mang một hình hài khác, ý nghĩa khác. Vốn dĩ, có lẽ, mọi vấn đề đều đến từ sự thấu hiểu mà thôi.
Đã gần trưa mà vẫn bảng lảng sương khói. Sương vắt ngang qua những dãy núi, giăng kín những quả đồi, cả những cung đường quanh co, khúc khuỷu. Như có một lớp màn trắng đục phủ lên trên tất cả, trắng xóa. Thời gian chậm lại. Đặc sản của nơi đây là sương mù, gần như suốt bốn mùa quanh năm. Và cả đồi trọc. Ở cái nơi được gọi là Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Xùa.
Nghe bảo, chỉ đôi mươi năm trước thôi, nơi đây là đại ngàn Pơ mu huyền thoại. Rừng bao la, rừng bát ngát. Rừng bao bọc, rừng chở che, rừng ôm ấp xóm làng, nương bản. Rừng cho nhà, rừng cho mật, rừng cho hoa. Rừng là nguồn cội, rừng là sự sống. Anh Bí thư Xã Đoàn cười bảo: “Làm gì còn rừng nữa em ơi!”. Thảng thốt. Nếu như có một sức mạnh nào đó kéo phăng cái màn sương đang bao phủ kia, sẽ thấy một cảnh tượng mà ai đó lần đầu chứng kiến sẽ đều vừa ngạc nhiên, vừa phẫn nộ. Màu xanh đầy sức sống đã bị thay thế bởi màu xám ngắt của đồi trọc, những cánh rừng pơ mu giờ chỉ còn là những khóm cây bụi xơ xơ xác xác. Như thể một bức tranh vẽ ẩu, chỉ độc một màu được phết nguệch ngoạc lên khung tranh bằng cây cọ vẽ nét to, u ám và nghịch mắt đến khó chịu. Rừng ở đâu, rừng đi đâu mất rồi? Rừng đi đâu mất rồi…
Ăn của rừng, rưng rưng nước mắt.
Thằng bé người Mông, bé như một con mèo hen, ngồi gọn trong một cái thùng cát tông, ngay kề bếp lửa, miệng tóp tép nhai mấy cái bỏng ngô. Được cho kẹo, cũng chẳng nói, chẳng rằng. Hai bé gái đang tắm ở bể nước chung của bản, thấy người lạ, mếu máo, lấy váy vội che. Lưng chừng con dốc, hai thằng bé chơi trò gì đấy chẳng rõ, lọt thỏm bên dưới một khe đá nhỏ, một đứa ngước mắt nhìn lên, ánh mắt dài dại. Lại lưng chưng con dốc, đứa bé nhỏ đang ngồi nghịch đất, gọi thế nào cũng chẳng ngẩng đầu lên. Mẹ em ở đâu, bạn em ở đâu mà để em một mình? Như cây, như cỏ.
Ấy vậy mà lại có nhiều hoa. Là thứ hoa dại chẳng biết tên nhiều màu sắc trông như hoa cúc mọc có thể bắt gặp ở bất kì đâu trên vùng đất này. Là dải hoa mọc dày hai bên một đoạn đường vắng, sắc hoa nửa trắng nửa tím, nhàn nhạt, hoang hoải. Là một cây hoa đá vô tình bắt gặp trên một ngọn đồi cao, cây hoa mang màu xám của đá, một sắc màu sắc lặng lẽ. Cũng trên ngọn đồi ấy, sẽ tìm được những bông hoa tím, cánh bé li ti như cánh chuồn chuồn kim, nhụy hoa tím nhạt, tỏa ra như những cây chổi nhỏ, và điểm xuyết trên đầu nhụy là những hạt phấn bé xíu màu vàng, thật đẹp. Đi xa hơn một chút, sẽ bắt gặp một đồi chè nhỏ, hoa chè trắng muốt còn đọng vài giọt sương, thanh khiết mà đầy sức sống. Và lạ chưa, phải còn lâu mới đến Tết mà đã bắt gặp sắc đào phai bắt đầu nở rộ. Màu hoa phơn phớt, đỏ hồng hây hây như đang e ấp, thẹn thùng. Sự sống vẫn luôn kì diệu như thế.
Bên một mỏm đá nhô ra về phía thung lũng, có ba cô gái đang ngồi thêu. Tỉ mẩn từng mũi một để làm hoa những chiếc khăn, những chiếc váy Mông sặc sỡ. Xa xa, những dải sương trắng mỏng mảnh, vắt nhẹ trên một mảng màu xanh còn sót lại. Đẹp như tranh vẽ. Lưng chừng con dốc, chợt bắt gặp em gái nhỏ đang đi học về. Ánh mắt ngại ngùng, gió thổi, tóc nhẹ vương bay, em se sẽ: “Em chào cô, em chào thầy!”. Chợt khe khẽ nở một nụ cười.
Đêm Tà Xùa lạnh cắt da cắt thịt. Bếp lửa giữa nhà hằn học hắt lên trên trần nhà những tia sáng cuối cùng rồi rồi tắt hẳn. Khói lùa vào mắt cay xè. Kéo lại cái chăn cho đủ ấm rồi nhắm mắt lại. Giấc ngủ dần dần kéo đến, nhẹ nhàng như làn sương đang buông xuống ngoài kia.
Một màu xanh đang đến, một màu xanh sẽ trở lại. Mong sao, mà nhất định, đất cằn sẽ lại nở hoa, một ngày.
Ừ, phải rồi, là những bông hoa trên đá.
Mạc Vấn@Tinker@22/11/2014
