Phan Việt Hùng (dịch)
Câu chuyện xảy ra ở một ngôi trường ở thủ đô Moskva, đầu thập niên 20.
Ngày nọ, các bạn nhỏ trong lớp không thấy bạn Liova đi học. Một tuần, rồi hai tuần trôi qua... Nhà Liova không có điện thoại, và theo lời khuyên của cô giáo chủ nhiệm, cả lớp đến nhà cậu bạn của mình xem tình hình ra sao.
Cô Tatyana Andreevna, mẹ của Liova ra mở cửa. Khuôn mặt cô hết sức buồn bã. Cả bọn liền nhao nhao hỏi: "Cô ơi, tại sao bạn Liova không đi học ạ?" Cô Tatyana đáp:
- Liova không thể đi học cùng các cháu được nữa. Các bác sĩ đã mổ mắt cho Liova nhưng không thành công. Liova đã bị mù và không thể tự đi được nữa, các cháu ạ.
Bọn trẻ nín lặng. Bỗng ai đó cất tiếng:
- Bọn cháu sẽ thay phiên nhau đưa bạn ấy đi học ạ.
Rồi cả bọn thay nhau nói:
Người mẹ của Liova ứa nước mắt nhìn bọn trẻ. Cô đưa bọn trẻ vào phòng. Lát sau, Liova rờ rẫm bước ra, hai tay sờ soạng tìm đường. Mắt cậu băng kín mít. Thấy thế, đứa nào cũng sững người, có lẽ đến lúc này, chúng mới hiểu người bạn của mình đang gặp sự bất hạnh lớn lao đến nhường nào.
Liova cất tiếng nặng nhọc: "Chào các cậu!" Bọn trẻ liền nhao nhao: "Ngày mai tớ sẽ đến đưa cậu đi học", "Tớ sẽ giảng môn Đại số cho cậu", "Còn tớ, sẽ giúp cậu môn Lịch sử"....
Liova chả biết nghe lời bạn nào trước, cứ bối rối gật đầu. Mẹ của cậu đầm đìa nước mắt khi chứng kiến cảnh đó.
Rời khỏi nhà Liova, cả lớp lên kế hoạch giúp đỡ người bạn không may của mình. Ai sẽ đến đón, ai đưa về, ai giảng lại môn nào cho bạn, ai sẽ đi dạo cùng Liova và đưa bạn ấy đến trường.
... Ở trường, cậu bạn ngồi cạnh Liova thường xuyên thì thào nói lại với cậu những gì thầy giáo viết trên bảng. Và rồi, mỗi khi Liova được gọi trả lời, cả lớp dường như nín thở. Cả lớp ai cũng vui mừng mỗi khi cậu đạt được điểm tốt (điểm 5 theo thang điểm Liên Xô - PVH), thậm chí còn vui hơn khi chính mình được điểm cao.
Liova học rất tốt. Cả lớp của Liova cũng học tốt dần lên. Là bởi vì, muốn giải thích, phụ đạo cho bạn, thì trước tiên phải nắm vững bài đã. Cả bọn ai cũng cố gắng. Mùa đông, các bạn còn đưa Liova đi trượt băng. Biết bạn mình yêu nhạc cổ điển, nhiều lúc cả lớp đi nghe hòa nhạc cùng cậu...
Liova tốt nghiệp phổ thông với bằng hạng ưu và học tiếp lên đại học. Ở đó, Liova có những người bạn mới, và họ lại tiếp tục giúp đỡ cậu (nguyên văn: họ trở thành đôi mắt của cậu - PVH). Sau khi tốt nghiệp đại học, Liova học dần lên, và cuối cùng, cậu bé mù ngày nào đã trở thành nhà toán học nổi tiếng thế giới, viện sĩ Viện hàn lâm khoa học Liên Xô Pontryagin.
Không phụ lòng tốt, lòng tin của những người bạn học tốt bụng của mình, Liova- Lev Semyonovich Pontryagin (1908-1988) đã trở nên một trong những nhà toán học, được đánh giá là vĩ đại nhất thế kỷ XX.
VIẾT THÊM:
Theo Wiki, L. S. Pontryagin đã có những đóng góp lớn lao trong lĩnh vực hình học tôpô, (với đề xuất vấn đề cơ bản về lý thuyết đồng đều trong), đặt nền móng cho lý thuyết trừu tượng của biến đổi Fourier, mà ngày nay được gọi là tính đối ngẫu Pontryagin (mang tên ông).
Những nghiên cứu sau này của ông tập trung vào lý thuyết điều khiển tối ưu. Nguyên lý cực đại của ông là cơ sở cho lý thuyết tối ưu hiện đại.
L. S. Pontryagin đã được Nhà nước Liên Xô trao những giải thưởng danh giá: giải thưởng Stalin, giải thưởng Lenin, giải thưởng nhà nước Liên Xô, giải thưởng Lobachevsky, 4 lần nhận Huân chương Lenin và được nhận nhiều huân chương danh giá khác. Ông là Anh hùng lao động XHCN, Viện sĩ Viện hàn lâm khoa học Liên Xô.
Ông là Phó chủ tịch Hội toán học quốc tế (1970-1974), thành viên danh dự Hội toán học London, viện sĩ danh dự Viện hàn lâm khoa học Hungary.
Ông có vợ, nhưng không có con.
Câu chuyện trên của tác giả Boris Ganago, trích từ cuốn sách dành cho thiếu nhi Liên Xô : "Chuyện kể về niềm tin".
